शुक्रबार (आज) मध्य रातपछि २१औं शताब्दी भरकै ‘सबैभन्दा लामो’ चन्द्रग्रहण लाग्दैछ । करिव १ घन्टा ४३ मिनेटसम्म कायम रहने यो चन्द्रग्रहणलाई नेपालबाट पनि अवलोकन गर्न सकिने बताइएको छ ।
नेपाली समयअनुसार राति २ बजेर ९ मिनेटमा सुरु हुने यो चन्द्रग्रहण शनिबार बिहान ४ बजेर ४ मिनेटमा मात्र अन्त्य हुनेछ । चन्द्रग्रहणका बेला चन्द्रमा ‘ब्लड मुन’ भनिने रातो रंग देखिनेछ ।
चन्द्रग्रहणबारे नेपालमा केही धार्मिक मान्यता प्रचलित छन् । ग्रहणका बेला खानु–पिउनु, सुत्नु, घरबाटबाहिर निस्किनु नहुने र गर्भवती महिलाहरुले विशेष सजगता अपनाउनुपर्नै मान्यता नेपाली समाजमा प्रचलित छन् । यी मान्यताहरुलाई विज्ञानले भने स्वीकारेको पाइँदैन । पृथ्वीले सूर्यको परिक्रमा गर्ने क्रममा चन्द्रमा र सूर्यको ठीक बीचमा पुग्दा चन्द्रग्रहण हुन्छ ।
आजको चन्द्रग्रहणका बेला पृथ्वीको केन्द्र भागबाट चन्द्रमा उत्तरतिर हुँदै जाने र १ घन्टा २ मिनेटसम्म यो क्रम कायम रहने भएकाले आजको चन्द्रग्रहण शताब्दीभरकै सबैभन्दा लामो हुने भएको हो । यस पटक पृथ्वी र चन्द्रमाबीचको दुरी (ल्यूनर एपोजी) समेत सबैभन्दा टाढा हुने भएकाले नै यो चन्द्र ग्रहण २१औं शताब्दी भरकै सबैभन्दा लामो हुने भएको हो ।
ग्रहणका बेला जब पृथ्वी सूर्य र चन्द्रमाको बीचमा आइपुग्छ तब सूर्यको किरण छेकिन्छ र पृथ्वीको वातावरणका कारण चन्द्रमा रातो देखिन्छ, यसैलाईवैज्ञानिकहरुले ‘ब्लड मुन’ भन्ने गरेका छन् ।
ज्योतिषविज्ञान अनुसार शुक्रबारको ग्रहण सुरु हुनुभन्दा पहिले दिउँसो ३ बजेर ९ मिनेटदेखि शनिबार बिहान ४ बजेर ४ मिनेटसम्म ‘सूतक’ छ र सूर्योदयसँगै ‘सूतक’ सकिन्छ ।
धेरैले चन्द्रग्रहणलाई नांगो आँखाले हुर्नु हुँदैन भन्छन् तर त्यो भनाइ गलत हो । ‘मिड नर्थ कोस्ट एस्ट्रोनोमी’ मा कार्यरत डेभिड रेनेकाको भनाइअनुसार चन्द्रगहणलाई नांगो आँखाले मज्जाले हेर्दा हुन्छ । रेनेका भन्छन्– ‘शताब्दीकै लामो यो चन्द्रग्रहण ज्यादै सुन्दर खगोलीय घटना हो, यसलाई अवलोकन गर्ने अवसर कुनै हालतमा गुमाउनु हुँदैन, मज्जाले नांगो आँखाबाटै हेर्दा हुन्छ, आँखा पनि पूर्णतः सुरक्षित रहन्छ ।’
