“गाउँकै दिदी ओनसरी घर्ती मगरले व्यवस्थापिका–संसद्को सभामुख बनेर देशको जिम्मेवारी सम्हालिरहँदा आफूलाई घर चलाउनै गाह्रो छ” जङ्कोट– १, माडीचौर, रोल्पाकी रसिला केसीले भनिन् ।
६ कक्षा उत्तीर्ण भएसँगै १६ वर्षको कलिलो उमेरमा वैवाहिक बन्धनमा बाँधिएकी केसीलाई आजभोलि बीचमै अध्ययन रोकिएकामा निकै ठूलो पछुतो छ । ‘ओनसरी दिदीले जस्तै देश चलाउन नसके पनि पढेको भए जागिर खाएर आफ्नो खुट्टामा उभिने थिएँ’ उनले भनिन् ।
त्यतिबेला बालविवाहको बारेमा केही पनि नबुझेको बताउने केसीले ह्वामा– १ कर्तम, रोल्पाका १६ वर्षकै विक्रम केसीसँग करिब चार वर्ष पहिले प्रेमविवाह गरेकी हुन् । १७ वर्षको उमेरमा उनी आमा बनिसकेकी थिइन् । हाल केसीको परिवार बसाइँसराइ गरेर जङ्कोट– १, माडीचौर, रोल्पामा बस्दै आएको छ ।
घरपरिवार र श्रीमानबाट बराबर माया पाउँदै आएको भए पनि विवाह भएको एक वर्षभित्रै आमा बन्नुपर्दा उनको अध्ययन बीचमै रोकिएको हो । “पढ्ने चाहना भएर के गर्नु, बच्चा गर्भमा भएपछि स्कुल जान गाह्रो भयो । चाहेर पनि स्कुल जान सकिएन । घरपरिवारले मेरो पढाइका बारेमा सधैं चिन्ता गर्थ्यो, तर पनि आमा भएपछि जिम्मेवारी थपिएको महसुस हुँदोरहेछ । साथीहरुका अगाडि किताब बोकेर स्कुल जान लाज लाग्यो अनि पढाइ बीचमै रोक्न बाध्य भएँ” केसीले भनिन् ।
साथीहरु किताब बोकेर स्कुल जाँदै गर्दा केसी आमा बनेर बच्चाको स्याहारसुसारमै ब्यस्त बन्नुपरेको छ, हिजोआज । उनलाई पढेर डाक्टर बन्ने रहर थियो तर सपना, सपनामै सीमित रह्यो ।
हतारमा विवाहबन्धनमा बाँधिएकी केसीलाई फुर्सदमा पछुतो लागेको छ । “मसँग सबै कुरा छ । आमाबुबाजत्तिकै माया गर्ने सासूससुरा हुनुहुन्छ, आवश्यकताअनुसार खर्च पनि गरेकै छु । श्रीमानको मायामा पनि कमी आएको छैन तर आफ्नो खुट्टामा उभिन सकिएन, त्यसमै चिन्ता लाग्छ,” उनले भनिन् ।
उनका अनुसार चार वर्षको बीचमा जिल्लामा धेरै परिवर्तन आइसकेको छ । त्यतिबेला गाउँमा बालविवाहको बारेमा कसैलाई कुनै किसिमको जानकारी थिएन । यस विषयमा चर्चा पनि चल्दैनथ्यो । तर, अहिले हरेक दिन रेडियोले बालविवाहका बारेमा केही न केही बोलिरहेको हुन्छ, पत्रपत्रिकामा पनि बालविवाहका कुरा पढ्न पाइन्छ ।
“अब त बालविवाह गरे कानुन लाग्छ भन्ने विषयमा पनि बुझेकी छु । बीस वर्षपछि अध्ययन पूरा गरेर विवाह गरे आफ्नो खुट्टामा उभिन सकिन्छ । त्यसैले पछिल्लो पुस्ताका सबैलाई विवाहका बारेमा हतार नगर्न अनुरोध गर्छु” केसीले भनिन् ।
जिल्लामा बालविवाह न्यूनीकरणका लागि अभियान थालिएसँगै पछिल्ला दिनमा बालविवाह न्यूनीकरणमा केही कमी आउँछ कि भन्ने अभिभावकले आशा सङ्गालेको बताएका छन् ।
